Έθνος – Κράτος και Κυριαρχία

Έθνος – Κράτος και Κυριαρχία


του Γιάννη Κουκουφίκη

Ψάχνοντας λίγο στο Διαδίκτυο συγκέντρωσα μερικά πράγματα που ίσως μας βοηθήσουν να καταλάβουμε και να αποκρυπτογραφήσουμε την πρόσφατη και πολύ σημαντική απόφαση του Γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου της 5ης Μαΐου.

Είναι κοινώς αποδεκτό ότι το Έθνος είναι η ανώτερη μορφή κοινωνικού σχηματισμού και διακρίνεται από κοινά γνωρίσματα όπως η φυλή, η γλώσσα, το θρήσκευμα, η κοινή ιστορία, ο πολιτισμός κλπ.

Το βασικότερο όμως θα έλεγα, κι ελπίζοντας να μην παρεξηγηθώ, είναι η ομόθυμη επιθυμία των ανθρώπων να ζήσουν μαζί! Από αυτό θα προκύψει ένα κράτος, στο οποίο παραχωρείται το μονοπώλιο της νόμιμης βίας.

– Οι πολίτες συμφωνούν να εγκαταλείψουν μέρος των ελευθεριών τους, ιδίως στους τέσσερις βασικούς τομείς, όπου ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορεί να δράσει: Δικαιοσύνη, Αστυνομία, Εθνική Άμυνα, Διπλωματία.

– Για τη χρηματοδότηση αυτών των δραστηριοτήτων που δεν είναι κερδοφόρες, το κράτος έχει το δικαίωμα να επιβάλλει στους πολίτες του φόρους και αυτοί οι φόροι επιβάλλονται σε εθνικό νόμισμα. Επομένως, κάθε Έθνος με το νόμισμά του και κάθε νόμισμα με το Έθνος του.

Και εδώ βρίσκεται το πρόβλημα με το οποίο παλεύει η Πολιτική Επιστήμη από την εποχή του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη: Πώς θα αποτρέψουμε αυτό το Κράτος στο οποίο του δώσαμε το μονοπώλιο της βίας να μπορεί να στρέφεται εναντίον των πολιτών του και να γίνεται τυραννικό, δηλαδή να παρανομεί;

Η πρώτη ιστορική προσπάθεια απάντησης σε αυτό το πρόβλημα με ένα γραπτό έγγραφο δόθηκε αναμφίβολα από τους «Ιδρυτές Πατέρες» των ΗΠΑ, σε ένα κείμενο μερικών δεκάδων σελίδων που ονόμασαν «Σύνταγμα» και το οποίο θέσπισε τρεις θεμελιώδεις κανόνες για να αποτρέψει το κράτος και το προσωπικό του να γίνει τυραννικό.

1. Ο διαχωρισμός των εξουσιών (Νομοθετική, Εκτελεστική, Δικαστική) και η απόλυτη ισότητα μεταξύ αυτών των δυνάμεων, μια ιδέα του Μοντεσκιέ.
2. Το δικαίωμα κάθε πολίτη να οπλοφορεί.
3. Ένα θεσμό διαιτησίας, το Ανώτατο Δικαστήριο, για την επίλυση ζητημάτων μεταξύ των τριών εξουσιών του οποίου οι αποφάσεις είναι οριστικές.

Η διάκριση των εξουσιών είναι θεμελιώδης αρχή του κράτους δικαίου βεβαίως και της δημοκρατίας. Ο όρος αποδίδεται στον Γάλλο φιλόσοφο τον Μοντεσκιέ αλλά πριν από αυτόν ο Αριστοτέλης και ο Όμηρος έχουν αναφερθεί στο θέμα αυτό. Ο Αριστοτέλης στο έργο του Πολιτικά, ο Όμηρος στην Ιλιάδα.

Ο Αριστοτέλης κάνει αναφορά σε τρία στοιχεία κάθε πολιτεύματος, τα οποία αν λειτουργούν σωστά, τότε και το πολίτευμα λειτουργεί σωστά: «Κάθε πολίτευμα διαθέτει τρία στοιχεία των οποίων τη σκοπιμότητα για το καθένα οφείλει να εξετάζει ο σπουδαίος νομοθέτης. Αν αυτά λειτουργούν σωστά, και το πολίτευμα οπωσδήποτε λειτουργεί σωστά. Στο βαθμό, πάλι, που παρατηρούνται διαφορές στο καθένα από αυτά, διαφέρουν και τα πολιτεύματα μεταξύ τους. Από τα τρία αυτά στοιχεία το πρώτο διαβουλεύεται για τα κοινά, το δεύτερο αφορά τις αρχές (ποιες πρέπει να είναι, ποιες αρμοδιότητες να έχουν και με ποιον τρόπο να γίνεται η εκλογή του), και το τρίτο να απονέμει δικαιοσύνη». (Βικιπαίδεια)

Έτσι ο Μολώχ (το τυραννικό Κράτος), ελέγχεται από τον νόμο (μια ιδέα του Τζον Λοκ) κι αν αυτό δεν γίνει, τότε από την εξέγερση των ένοπλων πολιτών. Ο Τζoν Λοκ (John Locke, 29 Αυγούστου 1632 – 28 Οκτωβρίου 1704) ήταν Άγγλος φιλόσοφος και ιατρός, ο οποίος θεωρείται ένας από τους πλέον σημαίνοντες στοχαστές του Διαφωτισμού και είναι ευρύτερα γνωστός ως ο Πατέρας του Κλασικού Φιλελευθερισμού. Η πολιτική του φιλοσοφία ότι ο λαός έχει το δικαίωμα της αντίστασης επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την Αμερικανική Επανάσταση, το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, την Γαλλική Επανάσταση καθώς και το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλίας, και με αυτόν τον τρόπο τα Συντάγματα των περισσοτέρων φιλελευθέρων κρατών. (Βικιπαίδεια)

Και να εξηγούμαστε, μέχρι σήμερα δεν έχουμε βρει κάτι το καλύτερο.

Και από αυτή τη δυαδικότητα «Κράτος-Έθνος» γεννήθηκε η Εθνική Κυριαρχία που ορίζει ότι κανένας άλλος νόμος, ιδίως ξένος, δεν μπορεί να εφαρμοστεί στη χώρα. Εφαρμόζονται μόνο νόμοι και κανονισμοί που έχουν εγκριθεί σύμφωνα με τα κριτήρια που ορίζονται από το Σύνταγμα. Ομοίως, αυτό το Σύνταγμα δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε αλλοδαπούς πολίτες που δεν διαμένουν στην εθνική επικράτεια. Επομένως, η κυριαρχία ασκείται μόνο εντός μιας γεωγραφικής περιοχής που ορίζεται από φυσικά σύνορα.

Και αυτή η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί γιατί θα ήταν προδοσία και του Έθνους και του Κράτους. Γι αυτό, στις περισσότερες χώρες μια τέτοια προδοσία τιμωρείται με θανατική ποινή όσο εφαρμόζεται ακόμη.

Ωστόσο, αυτή η Κυριαρχία, η οποία δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί, μπορεί, ωστόσο, να ανατεθεί σε διεθνείς οργανισμούς μέσω Συνθηκών. Αλλά αυτές οι συνθήκες είναι νομικής τάξης κατώτερες από εκείνες του Συντάγματος.

Και φυσικά είναι αυτό που συνέβη στην Ευρώπη, όπου έχουν ανατεθεί πολλές κυριαρχίες στις Βρυξέλλες, συμπεριλαμβανομένου του κυριαρχικού δικαιώματος για τη νομισματοκοπία.

Όσον αφορά τη Γερμανία, οι εξουσίες της Bundesbank, της Γερμανικής Κεντρικής τράπεζας, μεταφέρθηκαν επομένως στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), αλλά υπό ορισμένους όρους που καθορίζουν τα όρια της εξουσιοδότησης προς όφελος της ΕΚΤ.

Εδώ είναι τα τρία πιο σημαντικά άρθρα, τα δύο πρώτα καθορίστηκαν από τη Συνθήκη για τη δημιουργία της ΕΚΤ και της ΕΕ.
1/ Το άρθρο 125 για την οργάνωση της ΕΚΤ ορίζει ότι σε καμία περίπτωση η ΕΚΤ δεν θα βοηθήσει μια χώρα που βρίσκεται σε διαδικασία πτώχευσης. (No bail out)
2/ Το άρθρο 123 ορίζει ότι απαγορεύεται από την ΕΚΤ να χρηματοδοτεί μία ή περισσότερες χώρες αγοράζοντας απευθείας το χρέος που εκδίδεται από αυτήν τη χώρα. (No monetization of budget deficits by the ECB).
3/ Αλλά το πιο σημαντικό είναι το άρθρο 88 του γερμανικού Συντάγματος που απαγορεύει στη Bundesbank να συμμετάσχει σε έκδοση ομολόγων που εγγυώνται από κοινού πολλές χώρες. Η Bundesbank δεν έχει το δικαίωμα να ενεργεί ως εγγυητής, για παράδειγμα, για την έκδοση Ελληνικών, Ισπανικών, γαλλικών ή ιταλικών ομολόγων… Ο Γερμανός φορολογούμενος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να κληθεί να εξοφλήσει τα ομόλογα (χρέος) μιας χώρας που εκδόθηκε από αυτή ή από κοινού με άλλες (π.χ. κορωνοομόλογα) άλλο μόνο από το γερμανικό κράτος, κάτι που το τελευταίο είναι απολύτως νόμιμο.

Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε αμοιβαιοποίηση χρεών στην Ευρώπη με ομόλογα π.χ. «Corona» απαγορεύεται αυστηρά και από τη Συνθήκη της ΕΕ και ειδικότερα από το γερμανικό Σύνταγμα.

Και εδώ ήρθε η απόφαση-κεραυνός του Γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου (ΓΣΔ) να βάλει τα πράγματα στη θέση τους.

Το ΓΣΔ αρχικά σημειώνει ότι πολλές επιχειρήσεις, όπως η εισαγωγή αρνητικών επιτοκίων που επιτρέπουν την επιβίωση των εταιρειών ζόμπι και την καταστροφή των Γερμανών αποταμιευτών για να σώσουν το ιταλικό κράτος, δεν πληρούσαν αυτό που ονομάζεται «κριτήριο αναλογικότητας» και ως εκ τούτου ζητά από την ΕΚΤ ή την Bundesbank να παράσχει εξηγήσεις, κάτι που δεν έχει σημασία, δεδομένου ότι το ίδιο ΓΣΔ έχει ήδη αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο παρελθόν.

Έτσι, η κυρία Lagarde, που δεν χάνει ποτέ την ευκαιρία να πει ηλίθια πράγματα, μας λέει ότι αυτή η απόφαση είναι άκυρη. Αλλά αυτό που η κα Lagarde δεν κατάλαβε είναι ότι η Bundesbank είναι εκ του νόμου γερμανικός θεσμός και οπότε πρέπει να συμμορφώνεται με το Σύνταγμα της χώρας και το άρθρο 88 αυτού.

Και το ΓΣΔ μας προτρέπει να γνωρίζουμε ότι ΕΑΝ οι Γερμανοί Δικαστές δεν ικανοποιηθούν με τις εξηγήσεις που η Bundesbank θα τους παράσχει εντός τριών μηνών (φυσικά, θα είναι) και ειδικότερα ΑΝ τα Ομόλογα Κορόνα δουν το φως παρά την απαγόρευση που αναφέρεται στο άρθρο 88, τότε το ΓΣΔ θα είναι απολύτως αρμόδιο να κρίνει στο μέλλον την εφαρμογή του άρθρου 88 του γερμανικού συντάγματος από γερμανικές οντότητες-θεσμικά όργανα και ότι επομένως θα ζητούσε από την Bundesbank να αποχωρήσει από την ευρωζώνη εάν αυτό το άρθρο (88) δεν γινόταν σεβαστό, αφήνοντας έτσι τις άλλες χώρες να το χαίρονται… αλλά χωρίς τη Bundesbank, δηλαδή χωρίς την Γερμανία.

Εν ολίγοις να τι μας λέει το ΓΣΔ: Σίγουρα δεν είμαι το αρμόδιο όργανο να κρίνω τι θα κάνουν οι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά από την άλλη πλευρά είμαι ο μόνος αρμόδιος θεσμός να καθορίσω εάν η Bundesbank θα πρέπει να παραμείνει στο ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα ή εάν η Γερμανία πρέπει να επανακτήσει τη συνολική νομισματική κυριαρχία της. Η σύγκρουση δεν ξεκίνησε, αλλά η Γερμανία έχει καταστήσει πολύ σαφές ότι εάν εκδοθούν ομόλογα corona, τότε το ΓΣΔ δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να υποχρεώσει την Bundesbank να αποχωρήσει από την ΕΚΤ.

Είναι επομένως μια σύγκρουση που συμβαίνει στο υψηλότερο επίπεδο του Νόμου, δηλαδή μια σύγκρουση για την Κυριαρχία μεταξύ ενός Συντάγματος και μιας Συνθήκης.

Η εναλλακτική λύση, προσθέτει το πάντα προσεκτικό ΓΣΔ, είναι να αλλάξει το άρθρο 88 του Συντάγματος, το οποίο απαιτεί πλειοψηφία 2/3 από το γερμανικό κοινοβούλιο Bundestag και είναι ένας τρόπος να επιστρέψει το μπαλάκι στην κυρία Merkel που δεν χρειάζεται πραγματικά κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή.

Με σαφήνεια, αυτό σημαίνει ότι τα ομόλογα Corona δεν θα κυκλοφορήσουν ποτέ και ότι οι υπόλοιπες χώρες που εκλιπαρούν για την έκδοσή τους θα μείνουν με την όρεξη…

*Μετάφραση μέρους άρθρου του Σαρλ Γκαβ.

 

Αφήστε ένα σχόλιο