Τι συνέβη με την «ομάδα» Βάγκνερ και το «προνουντσιάμεντο» της 23-24ης Ιουνίου 2023;
του Όθωνα Κουμαρέλλα
Μολονότι οι πληροφορίες που έχουμε, τόσο για την ομάδα Βάγκνερ, όσο και για τα πρόσφατα γεγονότα, που σημάδεψαν την εσωτερική κατάσταση στη Ρωσσία, εν μέσω μάλιστα της πολυδιαφημιζόμενης ουκρανικής αντεπίθεσης, και τις πολλές και ποικίλες ερμηνείες και αναλύσεις, κατά τη γνώμη μου, τα πράγματα είναι πιο απλά απ’ όσο φαίνονται και τα γεγονότα δεν έχουν το «βάθος» που πολλοί θα προσδοκούσαν, ή φοβήθηκαν.
Η ομάδα Βάγκνερ που ιδρύθηκε ως εταιρία μισθοφορικού στρατού, όπως αντίστοιχες στη δύση, πριν από 10 περίπου χρόνια, εξυπηρετούσε ταυτόχρονα δύο σκοπούς. Ο πρώτος ήταν η υψηλή κερδοφορία τέτοιων παραστρατιωτικών επιχειρήσεων όπου γης. Η κερδοφορία αυτή δεν θα μπορούσε ποτέ να αφήσει ασυγκίνητο τον οποιονδήποτε επιχειρηματία που θα είχε τον τρόπο και τα κεφάλαια για μια τέτοια επιχειρηματική δραστηριότητα. Ο δεύτερος σκοπός ήταν η χρησιμοποίησή της από το ρωσσικό κράτος σε στρατιωτικού τύπου επιχειρήσεις στο εξωτερικό, όπου δεν θα μπορούσε να τις κάνει επίσημα. Η «διαπλοκή» δηλαδή του ρωσσικού κράτους και της Βάγκνερ από την ίδρυσή της είναι αυτονόητη.
Σε όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν η ομάδα Βάγκνερ δυνάμωσε, απέκτησε πολύτιμη στρατιωτική εμπειρία και κατέστη ικανή να αναλαμβάνει και να φέρνει σε επιτυχές πέρας επικίνδυνες αποστολές στην Μέση Ανατολή, στην Αφρική και αλλού, έχοντας την αφανή στήριξη του ρωσσικού κράτους. Στάθηκε, επίσης, προσφέροντας πολύτιμη βοήθεια, δίπλα στους εξεγερμένους κατοίκους του Ντονμπάς μετά το 2014.
Μέχρι την 24η Φεβρουαρίου 2022 που ξεκίνησε η Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση της Ρωσσίας στην Ουκρανία τα πράγματα ήσαν καθαρά και οι ρόλοι μεταξύ του ρωσσικού στρατού και της Βάγκνερ απολύτως διακριτοί. Από εκείνη τη στιγμή όμως, ο ρόλος της παραστρατιωτικής αυτής οργάνωσης αναβαθμίστηκε σημαντικά, αναλαμβάνοντας πρωταγωνιστικούς ρόλους στο μέτωπο, που έφερε σε πέρας με επιτυχία, βοηθώντας επίσης τον ρωσσικό στρατό να αποφεύγει μεγάλο αριθμό απωλειών, εξαιρετικά επώδυνων για τη ρωσσική κοινωνία. Αντίθετα κανείς, ή λίγοι, νοιάζονται για τους μισθοφόρους.
Η δράση αυτή της Βάγκνερ, την οδήγησε σε ακόμη μεγαλύτερη ενδυνάμωση, η φήμη της εξαπλώθηκε παντού και οι συμπάθειες στο εσωτερικό της ρωσσικής κοινωνίας εκτοξεύθηκαν, ενώ οι δυνατότητές της στις στρατιωτικές επιχειρήσεις άρχισαν να αποκτούν έναν «μυθικό» χαρακτήρα. Η φύση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία έφερε τη Βάγκνερ σε απόλυτη συνέργεια με τις επίσημες ρωσσικές δυνάμεις, ενώ παράλληλα άρχισε να αναπτύσσεται μια κατά κάποιον τρόπο ανταγωνιστική σχέση μεταξύ αυτής και της ρωσσικής διοίκησης η οποία έπαιρνε τις αποφάσεις. Κάτι εντελώς αναπόφευκτο σε τέτοιες περιστάσεις με την εμπλοκή αποφασιστικών και υπερφιλόδοξων χαρακτήρων.
Η κατάσταση από ένα σημείο και μετά και με δεδομένη τη συνέχιση επ’ αόριστον του πολέμου εξελίσσονταν ολοένα και πιο ανταγωνιστική μεταξύ των μερών, οι τριβές που αναπτύσσονταν ήταν λογικά πολλές και θα έπρεπε να δοθεί μια οριστική λύση με παύση αυτής της ανώμαλης κατάστασης δυισμού στο πεδίο, με επικεφαλής ανθρώπους εξαιρετικά φιλόδοξους, που θα είχε συνέπειες και στον τρόπο που θα λαμβάνονταν στο εξής οι αποφάσεις, αλλά και στην ίδια την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα.
Το ρωσσικό υπουργείο άμυνας προσπάθησε να δώσει λύση. Στις 10 Ιουνίου, εξέδωσε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο όλα τα εθελοντικά τάγματα που πολεμούν στην Ουκρανία έπρεπε να υπογράψουν συμβόλαιο με το υπουργείο, τιθέμενα υπό τον απόλυτο έλεγχό του, κάτι που ο φερόμενος ως επικεφαλής της Βάγκνερ Γιεβεγκένι Πριγκόζιν αρνήθηκε κατηγορηματικά να υπογράψει. Ενδεχομένως ο ίδιος εξέλαβε τη διαταγή αυτή του στρατιωτικού κατεστημένου στο Κρεμλίνο ως μια προσπάθεια διάλυσης της Βάγκνερ με ό,τι αυτό θα σήμαινε τόσο για την ομάδα των «μουσικών», όσο και για τον ίδιο προσωπικά, τις επενδύσεις του στον παραστρατιωτικό τομέα. Ίσως στο μεταξύ να είχε αναπτύξει και μεγαλύτερες φιλοδοξίες θέλοντας να παίξει ιδιαίτερο ρόλο στα πολιτικά πράγματα της Ρώσσικης Ομοσπονδίας και η πλήρης ενσωμάτωση της ομάδας Βάγκνερ στον τακτικό στρατό, του χαλούσε τις αντίστοιχες προοπτικές. Έτσι, ξεκίνησε αυτό το «προνουντσιαμέντο (μίνι ανταρσία) με την αποκαλούμενη «πορεία δικαιοσύνης» προς τη Μόσχα, απαιτώντας την παραίτηση τόσο του υπουργού Άμυνας, όσο και του αρχηγού του στρατού. Στους οποίους επιπροσθέτως καταλόγιζε επιχειρησιακή ανεπάρκεια και σοβαρά λάθη στον σχεδιασμό και την εκτέλεση των πολεμικών επιχειρήσεων, ανεξάρτητα εάν είχε και σε ποιο βαθμό δίκιο, ή όχι.
Προς στιγμήν φάνηκε, ότι τα πράγματα θα οδηγούνταν σε αιματοχυσία και σε βίαιη καταστολή του εγχειρήματος που εξελίσσονταν σε πραγματική ανταρσία, παίρνοντας τη μορφή πραξικοπήματος. Μια εξέλιξη που όμως δεν εξυπηρετούσε κανέναν. Έτσι και μετά τα πρώτα αιματηρά επεισόδια με την κατάρριψη ελικοπτέρων του ρωσσικού στρατού κι ενός αεροπλάνου, που ενδεχομένως να οδήγησε κάποιους υποστηρικτές του Πριγκόζιν στο στράτευμα να κάνουν πίσω, ο ίδιος ο Πριγκόζιν, έχοντας ήδη αντιληφθεί, ότι η κατάσταση ξεφεύγει από τις προθέσεις του, αναγκάστηκε να ανακρούσει πρύμνα και αποδεχθηκε τη διαμεσολάβηση του Προέδρου της Λευκορωσίας Λουκασένκο. Διαφορετικά η κατάπνιξη της ανταρσίας, πέραν της αιματοχυσίας, θα οδηγούσε σε πλήρη διάλυση της Βάγκνερ και τον ίδιο τον Πριγκόζιν στον εξευτελιστικό θάνατο ως προδότη της πατρίδας του εν καιρώ πολέμου. Χωρίς φυσικά να ήταν αμελητέο το πολιτικό κόστος για τον ίδιο τον Πούτιν, αλλά και το κόστος για το ηθικό των δυνάμεων που πολεμούν στο μέτωπο. Θα ήταν ένα απρόσμενο δώρο, ερχόμενο κυριολεκτικά εξ ουρανού για τον Ζελένσκι και τους νατοϊκούς του πάτρωνες. Φαίνεται ότι κανείς εντός του ρώσσικου κατεστημένου, της στρατιωτικής ιεραρχίας, αλλά και ο ίδιος ο Πριγκόζιν ήταν έτοιμος να αναλάβει μια τέτοια ευθύνη και να πληρώσει ανυπολόγιστο κόστος.
Η λύση που δόθηκε ήταν σχετικά αριστουργηματική και υλοποιήθηκε σύντομα σε λιγότερο από 24 ώρες! Ο Πριγκόζιν με τμήματα της Βάγκνερ «εξορίστηκε» στη Λευκορωσία συνεχίζοντας απ’ εκεί το «έργο» του, βοηθώντας την άμυνα εκεί, ενώ ένα μεγάλο μέρος των έμπειρων μαχητών της Βάγκνερ εντάσσονται κανονικά στο ρωσσικό στρατό, δηλώνοντας πλήρη υποταγή στους αρχηγούς του. Έτσι, το κεφάλαιο «Βάγκνερ» έκλεισε οριστικά, χωρίς αιματοχυσία, χωρίς περαιτέρω τριβές και με τις δύο αντιπαρατιθέμενες πλευρές σχετικά ικανοποιημένες. Ο Πριγκόζιν διεκδίκησε το μέγιστο, πήρε το ελάχιστο. Τουλάχιστον επιβίωσε καθιστάμενος ακίνδυνος κι ενδεχομένως παραμένοντας χρήσιμος για επόμενες επικίνδυνες αποστολές, με «έδρα» τη Λευκορωσία αυτήν τη φορά.
Είναι νωρίς και μας λείπουν οι πληροφορίες για την τύχη των Σοϊγκού και Γερασίμοφ που ο Πριγκόζιν απαιτούσε την παραίτησή τους, όπως και άλλων αξιωματούχων του στρατιωτικού κατεστημένου της Ρωσσίας. Φαίνεται όμως ότι θα υπάρξουν αλλαγές. Το πόσο σημαντικές θα είναι αυτές, θα το δούμε.
Πάντως, παρά τον προσωρινό κλονισμό που υπέστη, ο Πούτιν βγαίνει πολλαπλά ενισχυμένος, αφού χειρίστηκε αριστοτεχνικά την υπόθεση, δείχνοντας μεν ισχύ και αποφασιστικότητα, οδηγώντας τον Πριγκόζιν και τους όποιους συνεργάτες του, εντός κι εκτός στρατεύματος, σε αδιέξοδο και εξαναγκαστική υποχώρηση, αλλά ταυτόχρονα χωρίς βιασύνες, με νουνέχεια και μετριοπάθεια, διατηρώντας αδιατάρακτες τις ισορροπίες στο εσωτερικό του ρώσσικου κατεστημένου. Αλλά και ελεύθερος να πάρει σημαντικές αποφάσεις…
Έτσι, δεν φαίνεται στον ορίζοντα να είναι δυνατόν να αποτολμηθεί κάτι ανάλογο στο ορατό μέλλον από όποιους επίδοξους υπονομευτές της εξουσίας του Πούτιν, ή διεκδικητές μιας άλλης πορείας για τη Ρωσσία, πλην εκτός από την περίπτωση μιας πραγματικής συντριβής του ρωσσικού στρατού στο πεδίο, που όμως, προς το παρόν, φαντάζει απίθανο και ανήκει στη σφαίρα της δυτικής φαντασίωσης για τις εξελίξεις στην Ουκρανία.
https://www.hereticalideas.gr/2023/06/ti-synevi-me-tin-omada-vagner.html
Αφήστε ένα σχόλιο