Η μαγιά της παλιάς συνταγής και τα προστατευτικά πρωτόκολλα
του Απόστολου Αποστόλου*
Το κοντέρ της ιστορία ξανάρχισε να γράφει από την αρχή. Περάσαμε από τις πειθαρχικές κοινωνίες με τη μαζοποιητική εξατομίκευση όπου στην πολιτική σκηνή υπήρχε ένα σώμα που επιβεβαιωνόταν με την υπογραφή και με τον αριθμό μητρώου (είναι οι κοινωνίες των απλών μηχανών με τους μοχλούς και τις τροχαλίες, με το τυπωμένο νόμισμα που επιβεβαίωνε τον χρυσό ως αξία) στις κοινωνίες ελέγχου (στις ψηφιοποιημένες κοινωνίες με τα ηλεκτρονικά νομίσματα, κρυπτονομίσματα, το μάρκετινγκ ως εργαλείο κοινωνικού ελέγχου) όπου όλα γίνονται κυμαινόμενα σε ένα συνεχές φάσμα.
Η παραπάνω ανάλυση του Μισέλ Φουκώ για το πέρασμα των δύο κοινωνικών φάσεων είναι τόσο διαφωτιστική και πρωτότυπη που θα μας απασχολεί για χρόνια. Υπάρχει όμως μια λεπτομέρεια που έρχεται να προσδιορίσει την επιστροφή της εποχής μας σε παρελθόντα χρόνο και μάλιστα σε χρόνο τόσο σύμπυκνο με το τρόμο και τη βία που πραγματικά τρομάζεις.
Εδώ μας βοηθάει καθοριστικά ο άλλος Γάλλος φιλόσοφος ο Ζιλ Ντελέζ.
Πως καταργείται η εξαγιασμένη ιστορική μνήμη, και γίνεται έκβλητη αμνησία; Δηλαδή για να το πούμε και αλλιώς, πως αντιστρέφεται η πορεία του χρόνου και αντί να κινείται με φυγή προς τα εμπρός κινείται προς τα πίσω; Πως ξαναβρίσκουμε τα ίδια φαντάσματα της δυσπαλής ιστορίας μας;
Θα λέγαμε πως τα κουσούρια της ιστορίας μας δεν έπαψαν να υπάρχουν και κάνουν πολύ θόρυβο και πάλι. Η βιοπολιτική παραγωγή της υποκειμενικότητας γίνεται εκ νέου επινόηση μιας νέο-ναζιστικής εξουσίας. Και νομοτελειακά προχωρώντας θα πέσουμε πάνω στον Άντολφ Άιχμαν ή στον Τα Μοκ. Η φρενιτιώδη δύναμη της σύγχρονης εξουσίας μέσα στην αντεστραμμένη πορεία του χρόνου σέρνει το κακό, το άδικο και το μίσος, του παρελθόντος με ταχύτητα φωτός στο παρόν μας.
Μυαλοφυγόδικοι και μυαλοπώλες και καθ’ όλα υποκλινέστατοι δούλοι και πράκτορες επί μισθώσι, της ορθοταξικής μετα-πολιτικής γίνονται οδηγητές και δρομοδείχτες του μετα-μοντέρνου εφιάλτη με τη μαγιά της παλιάς ναζιστικής συνταγής.
Σε τι λοιπόν, μας φώτισε ο Ζιλ Ντελέζ αναφορικά με το κλειστό έρεβος της εποχής μας; Μας έλεγε ότι οι άνθρωποι των πειθαρχικών κοινωνιών αποτελούσαν ένα συνεχές παραγωγικής ενέργειας, ενώ οι άνθρωποι της κοινωνίας του ελέγχου αποτελούν ένα κυματοειδές συνεχές φάσμα.
Πρόκειται θα λέγαμε για το κυματοσωματιδιακό δυϊσμό (ware-particle duality) σε κοινωνικο-πολιτική μεταφορά. Η κατάκτησης του κυματοειδούς φάσματος δηλαδή η ψηφιοποιημένη κοινωνία ελέγχου, υποβάθμισε την κοινωνία της πειθαρχίας και της παραγωγικής ενέργειας, αλλά σύντομα κατάλαβε ότι ήταν λάθος.
Ο άνθρωπος ως σώμα, ως υλικό συμφέρον, αλλά και ως φαντασιακή δυναμική κινείται στην παραγωγή της υλικής του δύναμης. Αυτό είναι που ενοχλεί, γιατί εκεί υπάρχει και το έργο της άρνησης του ανθρώπου απέναντι σε ό,τι θέλει να τον κάνει ουδετεροποιημένη μάζα.
Γιατί αν ο άνθρωπος ως ψηφιακό φάσμα παραμένει χρεώστης (αυτό το ζήσαμε εμείς στην Ελλάδα με ένα ακατανόητο ψηφιοποιημένο χρέος) θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει εξ’ ίσου και ως έγκλειστος όπως συνέβαινε και στις κοινωνίες ελέγχου. Τα λοκντάουνς, η νέα κανονικότητα, τα ωράρια εξόδου κλπ, όλα συνθέτουν την προοδευτική εγκατάσταση ενός νέου καθεστώτος κυματοσωματιδιακού δυϊσμού, δηλαδή της παραγωγικής ενέργειας και του φασματικού συνεχούς μαζί και των δύο όπως το περιγράψαμε άνωθεν.
Σε αυτές τις προοπτικές οργανώνεται και μια ιατρική με «εν δυνάμει ιατρούς» και λέμε με «εν δυνάμει ιατρούς», γιατί η ιατρική επιστήμη προχώρησε σε μια σειρά επιμέρους επιστημόνων ετερόκλητων από την ιατρική, αλλά σήμερα συντελεστικών παραγόντων της. Στατιστικολόγοι, λυμματολόγοι, μαθηματικοί με μοντέλα πρόγνωσης και πρόληψης, πληροφοριακοί βιοτεχνολόγοι κλπ, όλοι λεηλατούν το corpus της ιατρικής. Και την ίδια στιγμή έχουμε τους «εν δυνάμει ασθενείς» (τα λέει εξαιρετικά ο Ζιλ Ντελέζ) δηλαδή τους υγιείς υποκείμενους σε κίνδυνο.
Ένα μέρος της ιατρικής είναι στραμμένη πλέον στους υγιείς ως διαρκείς ύποπτοι. Και αυτό γιατί σήμερα η ιατρική δε μπορεί να δει ότι η ασθένεια δεν είναι μια ουσία ενάντια στη φύση (contra natura) είναι η φύση καθεαυτή, αλλά ως αντεστραμμένη διαδικασία. Η φυσική ιστορία της ασθένειας οδηγείται ολοταχώς στο καθεστώς του κλινικοποιημένου κόσμου, της ευγονικής, στο ρεύμα της αιχμαλωσίας του υγιούς οργανισμού.
Πίσω από το αφήγημα της προφύλαξης που θριαμβεύει στις μέρες μας (ή τα προστατευτικά πρωτόκολλα) ξεδιπλώνονται επικίνδυνες ακρότητες σε όλους τους τομείς κοινωνικούς, ιατρικούς, οικονομικούς, πολιτικούς. Το περιγράφει εξαιρετικά ο Ζαν Μπωντριγιάρ «…στο όνομα της πιο υψηλής ασφάλειας μπορεί να εδραιωθεί μια ενδημική τρομοκρατία, ένας ψυχαναγκασμός ελέγχου που ισοδυναμεί συχνότατα με τους επιδημικούς κινδύνους της καταστροφής».
Έτσι το νέο σύστημα θα εξαργυρώνει τη θέληση σε πειθαρχία και χρέωση, την κίνηση σε έλεγχο και σε παρακολούθηση και την υγεία σε υποψία. Να γιατί η ταλάντωση του ιστορικού γίγνεσθαι μεταθέτει την κίνηση στην παράκρουση του παρελθόντος και κινείται ο ωροδείκτης του ωρολογίου ανάποδα.
*Ο Απόστολος Αποστόλου είναι καθηγητής φιλοσοφίας
https://www.hereticalideas.gr/2021/12/magia-palias-syntagis-prostateftika-protokolla.html
Αφήστε ένα σχόλιο