Από την Αλίκη στην Χώρα των Θαυμάτων στον Αντόνιο Γκράμσι -μια σημειολογική παρένθεση.

Από την Αλίκη στην Χώρα των Θαυμάτων στον Αντόνιο Γκράμσι -μια σημειολογική παρένθεση.

του Δημήτρη Μπελαντή

Lewis Caroll, ο συγγραφέας της Αλίκης στην Χώρα των Θαυμάτων, στο επόμενο βιβλίο του «Μέσα από τον καθρέφτη», κεφάλαιο 6 (Through the looking glass).

Ελεύθερη απόδοση: «Όταν χρησιμοποιώ μια λέξη», είπε σκωπτικά ο Χαμπτυ Νταμπτυ, «σημαίνει ακριβώς ό,τι εγώ επιλέγω να σημαίνει. Ούτε παραπάνω ούτε παρακάτω».

«Το ερώτημα είναι», είπε η Αλίκη, «αν μπορούν οι λέξεις να σημαίνουν τόσο διαφορετικά πράγματα».

«Το μόνο ερώτημα», απάντησε ο Χαμπτυ Νταμπτυ, «είναι ποιος έχει την εξουσία. Αυτό λύνει όλα τ’ αλλά».

Στην εποχή μας, βασικά ο «κυρίαρχος», δηλαδή η άρχουσα τάξη και οι δυνάμεις που την συνεπικουρούν, ορίζουν τι είναι Δεξιά και τι Αριστερά, τι είναι Πρόοδος και τι Οπισθοδρόμηση, τι είναι ελευθερία και τι σκλαβιά, τι είναι υγεία και τι είναι αρρώστια. Οι λέξεις γίνονται άδεια πουκάμισα, ομοιώματα που αποκρύπτουν την μη ύπαρξη ουσίας η την διαστροφή της ουσίας. Παλιότερα, η Αριστερά, ακόμη και όταν ηττώνταν, όριζε η ίδια τον εαυτό της, τον εχθρό και τον φίλο. Μεγαλύτερη ήττα από το να ορίζει τις σημασίες, τον εχθρό και τον φίλο, ο αντίπαλος, δεν υπάρχει στην πολιτική.

Όπως έγραψε ο κομμουνιστής ηγέτης και φιλόσοφος Αντόνιο Γκράμσι στο περίφημο έργο του «Το Ρισορτζιμέντο» (από τα Τετράδια της Φυλακής) στην αρχή η άρχουσα τάξη οικειοποιείται πρόσωπα και τάσεις της παράταξης των κυριαρχούμενων.

Όταν το πετύχει αυτό, οικειοποιείται όλη την παράταξη των κυριαρχούμενων. Αυτό το πολιτικό φαινόμενο ονομάζεται Μεταμορφισμός (transformismo).

Θα συμπληρώναμε στην φράση αυτήν ότι, ακόμη πιο αργότερα, η άρχουσα τάξη επαναδιαμορφώνει τις δυνάμεις, τους ρόλους, αλλά και τις βασικές έννοιες της παράταξης των κυριαρχούμενων, έτσι ώστε ο «αντίπαλος» της να μην έχει ούτε Ιστορία ούτε καν συμβολική ισχύ. Αυτό που έλεγε και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, η δύναμη του κυρίαρχου να ορίζει το παρελθόν και τις έννοιες του χωροχρόνου.

Και σήμερα κάπως έτσι συμβαίνει. Το να καταλαβαίνεις όμως τι παίζεται είναι τεράστιο πλεονέκτημα. Είναι, παρά την ήττα, μια προσωπική ικανοποίηση. Αν γίνεται και συλλογικά, ακόμη καλύτερα.

 

 

https://www.hereticalideas.gr/2021/10/apo-aliki-sti-xora-ton-thavmaton-ston-antonio-gramsi.html