Οι επιπτώσεις από την χρηματιστικοποίηση (financialization) της Ευρωζώνης

Οι επιπτώσεις από την χρηματιστικοποίηση (financialization) της Ευρωζώνης

του Σπύρου Στάλια*

H χρηματιστικοποίηση, ή πιο καλά χρηματοπιστωτικοποίηση (χρήμα+πίστη+ποιώ), της οικονομίας είναι ένας όρος που περιγράφει μια διαδικασία, σύμφωνα με την Συνθήκη του Μάαστριχτ και την Συμφωνία της Λισαβώνας, κατά την οποία:

1. Στην πολιτική ιεραρχία της κρατικής δομής κάθε κράτους της ευρωζώνης, ο χρηματοπιστωτικός τομέας, τίθεται επικεφαλής, με το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, να είναι υπεράνω και πέραν παντός κοινωνικού ελέγχου, μαζί με την απαιτούμενη εκτελεστική γραφειοκρατία ((Βρυξέλλες, πολιτικό προσωπικό, δημοσιογράφοι, καθηγητές κα).

2. Στο κοινωνικό επίπεδο, η κοινή λαϊκή πίστη, η συναντίληψη αλλοιώς, αποδίδει στον χρηματοπιστωτικό τομέα ιδιότητες πέραν των ανθρωπίνων ιδιοτήτων. Αυτό συνιστά κοινωνική αλλοτρίωση, με την έννοια ότι οι άνθρωποι, είτε το καταλαβαίνουν είτε όχι, δέχονται να διοικούνται από ένα δικό τους παράγωγο, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, παρά αυτό να ελέγχεται από αυτούς. Επίσης αυτό, συνιστά μια μορφή κοινωνικού φετιχισμού, κατά τον οποίο ο χρηματοπιστωτικός τομέας είναι αλάνθαστος και άρα έχει θεϊκή υπόσταση, καίτοι και πάλι είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα, άρα όχι αλάνθαστο ούτε αιώνιο. Παράδειγμα είναι αυτό καθ’ αυτό το ευρώ, που οι Έλληνες του έχουν δώσει πλήθος τέτοιων ιδιοτήτων. Πολλοί ισχυρίζονται πχ ότι αν φύγουμε από το ευρώ θα μας επιτεθούν οι Τούρκοι, άρα το ευρώ έχει μαγικές ιδιότητες αποτροπής του πολέμου, είναι κάτι σαν F-35.

3. Στο επίπεδο της πανεπιστημιακής γνώσης και ειδικότερα στις κοινωνικές επιστήμες ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, πολιτικές επιστήμες, ψυχολογία, νομική ακόμα μάρκετινγκ και διαφήμιση, τα περιθώρια για αυθεντική έρευνα όλο και στενεύουν. Η αποδεκτή οικονομική σκέψη αυτοπροβάλλεται ότι κατέχει την γενική θεωρία της ανθρώπινης συμπεριφοράς, δηλαδή τον άνθρωπο που δρά με μοναδικό στόχο την μεγιστοποίηση της ωφέλειας του. Έτσι επί της ουσίας υπάρχει μια κοινωνική επιστήμη. Κάθε φαινόμενο που είναι αντικείμενο των κοινωνικών επιστημών, κατ΄ ανάγκη θα πρέπει να ερμηνεύεται μέσω αυτής της επιστημονικής αλήθειας. Άρα πνευματικά η ευρωζώνη μετατρέπεται σε ολοκληρωτικό καθεστώς στην έρευνα, στη σκέψη, στο Πανεπιστήμιο. Ο κοινωνικός άνθρωπος ως οντότητα με πολιτιστικό περιεχόμενο έχει αποβληθεί από την σύγχρονη επιστήμη και αποθεώνεται ο κάθε «ένας» που δρά προβλεπτά.

4. Στο οικονομικό επίπεδο ο χρηματοπιστωτικός τομέας, από ένα προϊόν που παράγει, την πίστωση, που παράγεται μέσω μιας απλής λογιστικής εγγραφής χωρίς κόστος, ιδιοποιείται ένα μεγάλο μέρος του ΑΕΠ, δηλαδή επί της ουσίας ελέγχει την πραγματική οικονομία, παραγωγή και εργαζόμενους, πέραν της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.

5. Τέλος το οικονομικό μοντέλο της ανάπτυξης, βασίζεται στην υψηλή κατανάλωση των νοικοκυριών μέσω αυξανομένων χρεών προς τις τράπεζες και μέσω της υποτιθέμενης διαρκούς αύξησης των χρηματιστηριακών αξιών και των τιμών των ακινήτων, πράγμα που είναι θνησιγενές εν τη γενέσει του.

Δεν χρειάστηκαν ούτε δέκα χρόνια από την καθιέρωση του ευρώ να εκδηλωθεί η κρίση που διαρκεί έως σήμερα (ακολουθεί και άλλο αναλυτικό κείμενο).

* Ο Σπύρος Στάλιας είναι οικονομολόγος Phd -spyridonstalias@hotmail.com

 

https://www.hereticalideas.gr/2020/02/financialization-of-eurozone.html