Λιώσιμο τω πάγων και στάθμη της θάλασσας

Λιώσιμο τω πάγων και στάθμη της θάλασσας

του Γιάννη Κουκουφίκη

● Το κείμενο αυτό γράφτηκε ως απάντηση στην ερώτηση του φίλου και κουμπάρου μου, Aris Trikala. Τα στοιχεία στα οποία βασίζομαι είναι ήδη από καιρό γνωστά κι αποδεκτά από την πλειοψηφία των ειδικών επιστημόνων, και ουδεμία πρόθεση έχω να ασχοληθώ εδώ με τα δύσκολα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής παρά μόνο να παραθέσω μερικά στοιχεία.

● Ερώτηση: Γιάννη, αν υποθέσουμε ότι αύριο λιώσουν όλοι οι πάγοι της Γης, πόσο θα ανέβει η στάθμη της θάλασσας;
● Απάντηση: Μετά βεβαιότητος μπορούμε να πούμε ότι αν όλοι οι παγετώνες λιώσουν, η στάθμη της θάλασσας θα ανέλθει περίπου κατά 80 μέτρα.
● Μια άλλη αλήθεια είναι ότι η τήξη των παγόβουνων του αρκτικού πόλου όπως κι αλλού δεν συμβάλλει καθόλου στην αύξηση της στάθμης της θάλασσας.
● Είναι αδιαμφισβήτητη αλήθεια ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται πολλές φορές στη γεωλογική χρονική κλίμακα του πλανήτη μας, κάτι που οδηγεί στη διαμόρφωση των θαλασσών και των ακτών.
Είναι επίσης αλήθεια ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι μια από τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη, μέσω δύο κύριων διεργασιών: της διαστολής του νερού λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας και προπάντων της τήξης των πάγων της γης.

● Πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη και άλλες παράμετροι: ο όγκος των στερεών ιζημάτων που αποσπάστηκαν από τα βουνά και κατέληξαν στη θάλασσα από τους ποταμούς, ο όγκος των υλικών που αποσπάστηκαν από τις ακτές (μείωση των γραμμών των ακτών), ο όγκος του νέου υγρού ύδατος που παράγεται κατά την καύση υγρών ή αερίων υδρογονανθράκων…

● Γνωρίζουμε επίσης ότι οι παγετώνες της στεριάς είναι πιο ευάλωτοι στην κλιματική αλλαγή και λιώνουν πιο εύκολα. Σήμερα, εκτιμάται ότι το σταδιακό λιώσιμο των παγετώνων συνεισφέρει περίπου το ένα τρίτο της παρατηρούμενης ανόδου της στάθμης των θαλασσών (το υπόλοιπο ένα τρίτο προέρχεται από το πιο αργό λιώσιμο των πάγων της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας, ενώ το άλλο ένα τρίτο από τη θερμική διόγκωση των νερών των ωκεανών, καθώς η θερμοκρασία τους συνεχώς ανεβαίνει).

● Θεωρητική αύξηση της στάθμης της θάλασσας από 70 έως 80 μέτρα.

● Ο συνολικός όγκος των ηπειρωτικών πάγων υπολογίζεται σε περίπου 30 εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα, κατανεμημένα ως εξής:

● Ανταρκτική: 29 εκατομμύρια km³.
● Γροιλανδία: 2,5 εκατομμύρια km³.
● Άλλοι παγετώνες: 0,2 εκατομμύρια km³.

● Όπως μάθαμε στο σχολείο μπορούμε να υπολογίσουμε την επιφάνεια μιας σφαίρας με τον ακόλουθο τύπο:
Ε (επ.σφαίρας) =4πr² όπου π=3,14 και r η ακτίνα της σφαίρας.

● Γνωρίζουμε επίσης ότι η επιφάνεια των ωκεανών αντιπροσωπεύει περίπου το 70% της επιφάνειας του πλανήτη μας ο οποίος έχει ακτίνα 6.370 km.
● Δηλαδή συνολική επιφάνεια 4 x 3,14 x 6.370 x 6.370= περίπου 510 εκατ. Km², κι άρα το 70% αυτής, περίπου 357 εκατ. Km² καλύπτεται από νερό.

● Αν υποθέσουμε λοιπόν ότι όλοι οι ηπειρωτικοί παγετώνες, δηλ. τα περίπου 30 εκατομμύρια km³ πάγου λιώσουν, θα ανεβάσουν το επίπεδο της θάλασσας κατά 30 : 357 = 0,084 χλμ. ή 84 μέτρα. Στην πραγματικότητα, θα ήταν λιγότερα, επειδή μέρος των παγετώνων του δυτικού τμήματος της Ανταρκτικής δεν προσκολλάται παντού στο ηπειρωτικό τμήμα, το οποίο βρίσκεται κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, και η τήξη του θαλάσσιου πάγου δεν επηρεάζει το επίπεδο της στάθμης της θάλασσας.

● Πράγματι, καθώς ο πάγος της θάλασσας επιπλέει, μετατοπίζει έναν όγκο θαλασσινού νερού το βάρος του οποίου ισούται με το βάρος του πάγου (αρχή του Αρχιμήδη, 3ος αιώνας π.Χ.). Εάν λιώσει αυτός ο θαλάσσιος πάγος, το νερό τήξης καταλαμβάνει ακριβώς τον όγκο του θαλασσινού νερού που καταλάμβανε ο πάγος, χωρίς να αλλάξει η στάθμη της θάλασσας. Όταν λοιπόν ακούτε κάποιους να ισχυρίζονται ότι τα θαλάσσια παγόβουνα που λιώνουν θα ανεβάσουν τη στάθμη της θάλασσας π.χ. τόσα μέτρα, χαμογελάστε ειρωνικά γιατί οι άνθρωποι λένε μπούρδες!
Μπορούμε να το δοκιμάσουμε μελετώντας την τήξη ενός πάγου σε ένα ποτήρι νερό: η στάθμη του νερού στο ποτήρι δεν θα αλλάξει (βλέπετε εικόνα 1 και 2 που σας ετοίμασα)!

● Έτσι, εκτιμάται ότι η τήξη όλων των παγετώνων της ηπειρωτικής Ανταρκτικής θα ανεβάσει τη στάθμη της θάλασσας κατά 70 μέτρα, αφαιρώντας το ωκεάνιο τμήμα των παγετώνων, όπως προανέφερα, το οποίο δεν παίζει κανένα ρόλο στη στάθμη της θάλασσας (αρχή του Αρχιμήδη). Με την προσθήκη των παγετώνων της ηπειρωτικής Γροιλανδίας (6 έως 8 μέτρα επιπλέον, η αβεβαιότητα είναι λίγα μέτρα) φτάνουμε σε μια μεταβολή της τάξης των 76-78 μέτρων.

➢ Μεταβολές στο παρελθόν:

● Γνωρίζουμε ότι το επίπεδο της θάλασσας έχει αυξηθεί περίπου 120 μέτρα από την κορυφή (μάξιμουμ) της τελευταίας παγετώδους περιόδου 18.000 χρόνια πριν, ως επί το πλείστον μέχρι πριν 6.000 χρόνια από σήμερα, με μια μέση ετήσια αύξηση 7 χιλιοστών. Για τα τελευταία 3.000 χρόνια και μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, η στάθμη της θάλασσας έχει ποικίλει ελάχιστα, κατά μέσο όρο (+ 0,1 έως 0,2 mm / έτος). Από το 1900, έχει αυξηθεί κατά 1 έως 3 mm ανά έτος. Από το 1992, η δορυφορική υψομετρία από το TOPEX / Poseidon δείχνει ρυθμό ανύψωσης περίπου 3 mm ανά έτος. Τον 20ο αιώνα η στάθμη της θάλασσας αυξήθηκε κατά 17 cm.

➢ Οι αποκλίσεις των πρόσφατων μελετών:

● Η έκθεση της IPCC (The Intergovernmental Panel on Climate) το 2007 εκτιμούσε ότι η στάθμη της θάλασσας θα μπορούσε να αυξηθεί από 1,8 σε 2,2 εκατοστά το 2100. Αυτή η πρόβλεψη αυξήθηκε το 2012 από 5 -10 εκατοστά για το 2100, με μια μελέτη σχετικά με την κλιματική αλλαγή (28 Νοεμβρίου 2012 κατά την 18η διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στη Ντόχα). Τρία χρόνια αργότερα, η NASA εκτιμά ότι μέσα σε 20 χρόνια, από το 1990 έως το 2011, η στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 3,2 mm / έτος (σύμφωνα με δορυφορικά δεδομένα). Αυτό είναι κατά 60% περισσότερο από τα 2 mm ανά έτος που αναμένεται από την IPCC για το μέσο σενάριο το 2013, η IPCC αναθεώρησε πάλι την εκτίμησή της (από μόλις 30 εκατοστά σε πάνω από 90 εκ. το 2100).
Δύο χρόνια αργότερα (στα μέσα του 2015) η NASA εξακολουθεί να αναθεωρεί τις εκτιμήσεις της: η στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί κατά 0,8 εκατοστά (σε γεωγραφικό μέσο όρο) από το 1992 έως το 2015 (και τοπικά μέχρι 2,29 εκ.) κάτι που προβλέπει για το 2100 μια αύξηση τουλάχιστον 20 εκατοστά.
● Εάν συγκρίνουμε μια θερμή εποχή, όπως αυτή που ζούμε σήμερα εδώ και 10.000 χρόνια, με μια ψυχρή εποχή, περίοδο των παγετώνων, αυτό αντιστοιχεί σε μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 5°C κατά μέσο όρο στη Γη, περίπου στους 10°C στην Ανταρκτική και 20°C στη Γροιλανδία.

➢ Παρατηρούμε επίσης:

● Οι παγετώνες της Ανταρκτικής δέχονται το διπλάσιο χιόνι σε ζεστή περίοδο και κατά συνέπεια «διογκώνονται».
● Αντιθέτως, οι παγετώνες της Γροιλανδίας λιώνουν σε ζεστή περίοδο και φαίνεται να έχουν μειωθεί σχετικά λίγο από αυτό που ήταν πριν από 120.000 χρόνια (περίοδο που η θερμοκρασία διέφερε μόνο λίγους βαθμούς από σήμερα) και κατά τη διάρκεια της σημερινής μεσοπαγετωνικής περιόδου. Εκείνη την εποχή (πριν 120.000 χρόνια), η στάθμη της θάλασσας ήταν μόνο λίγα μέτρα υψηλότερη (περίπου 6 μέτρα).

Σχόλιο “Αιρετικών Ιδεών”: Συμπληρωματικά στα ανωτέρω στοιχεία:

1. Ο συνολικός όγκος του νερού των θαλασσών ανέρχεται σε 1.335 εκατομμύρια Km³, και το μέσο βάθος φτάνει τα 3.688 μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε 1°C μέση αύξηση της θερμοκρασίας του νερού των θαλασσών θα είχαμε μια άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω διαστολής 77 εκατοστά του μέτρου [∆V = γ Χ Vο Χ ∆Τ {συντελεστής διαστολής} ⇒ 1 Χ  1.335 Χ 0,000207 = 0,276 εκατομμύρια Km³ επιπλέον όγκο νερού/361,13 εκατ. Km² επιφάνεια = 0,77 m άνοδος στάθμης]. Αυτό όμως είναι εξαιρετικά απίθανο να συμβεί στο ορατό μέλλον, αφού η θερμοχωρητικότητα του νερού είναι πολλαπλάσια εκείνης της ατμόσφαιρας και για μια τέτοια αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στο σύνολο του θαλάσσιου όγκου θα απαιτούνταν εκατονταετίες, εάν όχι χιλιετίες, και με μέση θερμοκρασία ατμόσφαιρας ίσως και δεκάδες βαθμούς υψηλότερη από τη μέση σημερινή. Για να μην αναφερθούμε στις γιγαντιαίες ποσότητες θερμικής ενέργειας που θα έπρεπε να απορροφηθούν από τους ωκεανούς, προκαλώντας μάλλον ισχυρή ψύξη στην ατμόσφαιρα του πλανήτη.

2. Με δεδομένο ότι ο πάγος στη στεριά λιώνει και υγροποιείται στην περιοχή των 0°C, με τη μέση ετήσια θερμοκρασία στην Ανταρκτική στους -40°C, το να φοβάται κανείς ότι θα λιώσουν οι πάγοι εκεί, είναι έξω από κάθε λογική, αφού για να συνέβαινε ποτέ αυτό θα απαιτούνταν -προκειμένου να αντισταθμιστεί η αναγκαία προς τούτο τεράστια ποσότητα λανθάνουσας θερμότητας- μια μέση αύξηση της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας δεκάδων βαθμών Κελσίου, που θα καθιστούσε ολοκληρωτικά τη γη ακατοίκητη, πολύ πριν να συμβεί η άνοδος της στάθμης της θάλασσας εξ αιτίας του λιώσιμου των πάγων της Ανταρκτικής. Ενώ -όπως επισημαίνεται στο άρθρο- με τις μικρές ανοδικές τάσεις της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας που παρατηρούνται και μας οδηγούν στην πεποίθηση ότι συμβαίνει κάτι στο κλίμα, αυξάνεται αντίστοιχα και η υγρασία πάνω από τους πόλους με συνέπεια να δέχονται μεγαλύτερες ποσότητες χιονιού και αυτό να συμβάλλει στην αύξηση του όγκου των πάγων της Ανταρκτικής, εξισορροπώντας, τουλάχιστον εν μέρει, την μείωση που παρατηρείται στους παγετώνες στις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη.

Συμπέρασμα (δικό μας): Με βάση τα στοιχεία που δίνει το άρθρο και τις δικές μας συμπληρωματικές επισημάνσεις, απέχουμε μακράν από τις καταστροφές που “ευαγγελίζονται” οι ζηλωτές της λεγόμενης κλιματικής “κρίσης”, ενώ η υστερία που προκαλείται εκφεύγει της φυσικής επιστήμης και αφορά πλέον την ψυχιατρική και μόνον αυτή!

 

https://www.hereticalideas.gr/2019/12/liosimo-pagon-stathmi-thalassas.html